DİZ AĞRISI, PATELLOFEMORAL AĞRI SENDROMU, DİZ AMELİYATI, MENİSKÜS YIRTILMASI, MENİSKÜS AMELİYATI

Vücuttaki en büyük ve en karmaşık eklemlerden biri olan diz bölgesindeki diz ağrısı çok sık görülebilen bir ağrı çeşidi olmasının yanında, diz ağrısının da birçok nedeni olabilir. Öncelikle gün içerisindeki birçok harekete bağlı olarak incinme ve yaralanma geçirebilecek olan diz, bazı hastalıklarla alakalı olarak da ağrı merkezi olabilmektedir. Diz ağrısının nedeni ağrının yeri ve şiddetinin de kaynağıdır. Diz ağrısının en çok görülen belirtilerine bakıldığında şişlik, dizde çatırdama, kızarıklık ve sertliktir. Diz ağrısının büyük bir bölümü doktora danışarak evde uygulanacak küçük tedbirlerle iyileşebilirken, bazıları için uzun süreli bir tedavi, bazıları için de cerrahi müdahale şarttır.

Patellofemoral Ağrı Sendromu basit anlamda ön diz ağrısına verilen addır. Koşucu dizi problemi olarak da adlandırılmasının sebebi %50’den daha fazla oranda koşucularda görülmesidir. Asıl anlamda patellofemoral eklemden kaynaklanmaktadır. Bu eklemdeki değişik nedenlerle ortaya çıkan problemler, uzun süreli koşma, merdiven çıkıp-inme, çömelme ve uzun süre oturma nedenlerinin herhangi biriyle tetiklenebilir. Daha çok genç yetişkinlerde görülür. Eklemlerin gergin mekanizmalarında ve alt ekstremite dizilimindeki bozukluklar patellofemoral ağrı sendromunun temelini oluşturduğu gibi direkt olarak travmaya bağlı sebeplerden de kaynaklanabilir. Travmaya bağlı sebepler arasında da en çok görülen sebep de öne doğru düşme sırasında bahsi geçen ekleme gelen şiddetli darbedir.

Diz ameliyatı, diz eklemlerinin düzeltilmesi ve eklemlerdeki sorunların giderilmesi için yapılan cerrahi işlemlere verilen isimdir. Diz ameliyatları hastanın artık yürüyemeyecek durumda olduklarında, şiddetli diz ağrılarında ve diz kilitlenmelerinde başvurulan bir işlemdir. Ancak günümüzde diz problemlerinde cerrahi müdahaleye gidilmesi en son başvurulan yöntemdir.  Diz problemlerinde öncelikli tedavi ilaç tedavisi ve istirahattir. Fiziki tedavi de başvurulan bir diğer yöntemdir. En sık görülen diz ameliyatlarına bakılacak olursa diz kırığı ameliyatları, diz protezi, diz artroskopisidir. Diz ameliyatları genellikle genel anesteziyle yapılır. Belden uyuşturma yöntemiyle yapılan diz ameliyatları olduğu gibi lokal anesteziyle yapılan iğne biyopsisi ve tanısal artroskopi gibi ameliyatlar da vardır. Ayağa kalkma süresi diz ameliyatının türüne göre değişse de genel anlamda ameliyatın ertesi günü hasta ayağa kalkabilir.

Menisküs her dizde ikişer adet bulunan kıkırdak bazlı yapılardır. Menisküsler 40 yıl öncesinde işe yaramaz olarak düşünüldüğünden, farklı diz problemi ameliyatlarında bile işe yaramadığı düşündüğü için alınırken, gelişen teknoloji sayesinde menisküslerin dizlerin temel işlevleri için oldukça önemli oldukları belirlenmiştir. Menisküsler basit anlamda iki kemik arasına yerleşen ve conta görevi gören yapılardır. Bu yapılar eklem kıkırdağının baskılardan, dış etkenlerden ve her türlü yükten korunmasının anahtarını oluşturmaktadır. Bunun yanında menisküsler eklem içi olarak adlandırılan sıvının eklemlerin içerisindeki dolaşımlarına katkıda bulunmaktadırlar. Menisküs yırtılması nedenleri ise gençlerde farklı olduğu gibi yaşı ilerlemiş kişilerde de farklı nedenlerde ortaya çıkar. Gençlerde menisküs yırtılması olması için oldukça ciddi bir travma gereklidir. Futbol, basketbol ve kayak sporlarını yapanlarda sıkça görülür. Temel olarak sabit ayak üzerinde yapılmaya çalışılan dönme hareketlerinde menisküs yırtığına sıkça rastlanmaktadır. Bunun yanında menisküs denilen yapı yaş ilerledikçe dejenere olmaya başlayarak esneklik ve sağlamlıklarını kaybetmeye başlarlar. Bu da çok ufak bir travmada bile menisküs yırtılmasına yol açabilir. Bu durum basit bir takılma ya da çömelme hareketinde dahi olabilir. Doğuştan gelen menisküs  şekil bozuklukları da görülse de bu çok nadir bir durumdur. İç menisküs problemleri dış menisküs problemlerine göre çok daha sık görülür. Menisküs yırtılmasında bir yırtılma, ani bir batma hissedilir. Sıvı toplanması nedeniyle de şişlik oluşur. Menisküs yırtıklarının şiddetli olduğu durumlarda çağraz bağ zedelenmesi veya kopması da meydana gelebilir.  

Menisküs ameliyatı menisküs problemlerinde onarıma gidilmesi yönteminin cerrahi olarak yapılmasıdır. Artroskopik cerrahi olarak da adlandırılır. Çok az sayıda görülebilen durumlar dışında menisküslerin kendiliğinden iyileşme olasılığı bulunmamaktadır. Özellikle sporcu ve gençlerdeki menisküs yırtıklarında menisküs ameliyatı şarttır. Bu sayede yırtıkların onarımı yapılırken, onarılmayacak durumdaki menisküslerde yırtık olan kısmın çıkarıldığı durumlara rastlanılır. Menisküs problemlerinde menisküsün yanında kireçlenme, yıpranma ve aşınma gibi durumlar da yaşanılabilir. Yapılacak cerrahi müdahalede bu problemlerin de giderilmesi yapılır.