PARKİNSON

Kademeli olarak ilerleyen bir sinir sistemi rahatsızlığı olan Parkinson sinir sistemi hastalığı 1817 yılında hastalığın tarifini yapan James Parkinson’dan almıştır. Parkinson beyinde oldukça yavaş ilerleyen ve beyin hücrelerinde kayba neden olan bir hastalıktır. Normal ve sağlıklı insan beyninin bazı bölgelerinde dopamin üreten beyin hücreleri bulunmaktadır. Dopamin işlev olarak insanların vücut hareketlerini gerçekleştiren beyin bölgeleriyle, diğer bölgeler arasında iletişim kuran bir nevi kimyasal olarak da nitelendirilir. İnsanların işlevsel hareketlerinin birbirleriyle uyumlu ve akıcı halde olmasının anahtarı dopamin adı verilen bu hücrelerdir. Bu hücrelerin en az %60 oranında iş yapamaz hale gelmesi Parkinson hastalığının temel belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açar. Hastalığın görülme oranları çok nadir olsa da, (1/1000) sıkıntı verici ve ilerleyebilen bir hastalıktır. Tedavi edilmeksizin iyileşmesi mümkün değildir. Parkinson hastalığına yakalananların bir bölümünde hastalığın nedenleri belli değildir. Bu vakalar “İdyopatik Parkinson” olarak nitelendirilir. Hastalığın nedeninin belli olduğu vakalar ise “Parkinsonien” olarak adlandırılır. Bu nedenlerin bir kısmı;

• Daha önceden geçirilmiş olan beyin enfeksiyonları
• Travma
• Tümörler
• Kanda hızla yükselen kırmızı hücreler
• Zehirlenme yaşanılması
• Ailevi sebepler
• Arteroskleroz olarak ifade edilir.

Belirtiler:

Hastalık genel olarak 50 yaş üstü bireylerde ortaya çıkmaktadır. Dopamin adlı hücrelerin en az %60-%80 oranında iş yapamaz hale gelmesi için belli bir süre geçmesi gerekmektedir. Titreme ile başlayan süreç, sertlik ve hareketlerin yavaşlaması gibi belirtilerle devam eder. Titreme öncelikle tek elde başlar, diğer ele ya da karşı bacağa atlayabilir. Genel olarak vücudun bir bölgesi ağırlıklı ve baskın olarak oldukça fazla etkilenir. Sinir, stres ve yorgunluk titreme nöbetlerinin tetiklerken, uyuma esnasında titremenin kaybolduğu görülmektedir.

Hastalığın belirtilerinin ikinci aşaması olan sertlik en önce boyun kaslarından başlar. Sertliğin yanında kaslarda katılık da belirginleşir. Bunun devamında başın normal olarak tutulması zor hale gelirken başın öne eğilmesi durumuyla karşılaşılır. Bel kemiği de bunlara bağlı olarak hafif de olsa öne eğilebilir. Hastanın hareketleri yavaşlar, yürüme hareketleri sendeleşir. Hastanın günde saatlerce oturması gerekir. Konuşması monotonlaşır. Yazabildiği anlarda yazıların ilerleyen cümlelerde gittikçe küçüldükleri görülür. Yüzdeki mimikler tamamen kaybolur. Yüz hareketleri ve özellikle bakışlar da oldukça donuktur. Gözlerde bazen saatler sürebilen çok uzun süreli kaymalara rastlanır. Bunun devamında da hastada normal seyirde ilerleyen bunama görülür.

Parkinson Hastalığının Tedavisi:

Parkinson hastalığının tedavisi üç grup olarak planlanıp uygulanmaktadır. Hastalığın belirtileri yaşam kalitesi üzerinde oldukça etkili olduğundan tedavi süreçlerinin iyi belirlenmesi gerekmektedir. Etkili bir tedavi semptomların tam olarak kaybolmasına neden olmasa da hastanın yaşam kalitesinin belli bir düzeyde kalmasını sağlayabilirken ve durumun kötüleşmesini de yavaşlatır.

• Birinci kademe tedavi ruhsal iyileşmeye yöneliktir. Hasta burada faydalı aktivitelere yönlendirilir, toplumdan ayrı kalması engellenir.
• İkinci kademe cerrahi müdahaledir. Hasta bölgeye direkt müdahale edilerek hastanın ızdırabının iyileştirilmesi yoluna gidilir. Hasta bölge alkol ve elektrikle tahrip edilerek titreme sorununun çözülebilmesi mümkün olsa da katılık ve sertlik sıkıntılarında gözle görülme bir iyileşme sağlanabilir.
• Hastalığın üçüncü kademesi asıl tedavi evresidir ve ilaçla tedavidir. Sentetik dopamin takviyesiyle beyindeki sinir hücreleri direkt olarak uyarılabilir. Dopamin etkisi veren “Amantadin” ve “Bromocriptine” maddeleri de aynı şekilde kullanılır.

Parkinson hastalığı nadir görülen bir hastalık olsa da bazı ünlü isimlerde de görülmüştür. En ünlü Parkinson hastası 2016’da hayatını kaybeden Muhammed Ali’dir. Ayrıca “Geleceğe Dönüş” filminin yıldızı M.J.Fox, Adolf Hitler, Bülent Ecevit, Papa II.Jean Paul, Fahri Sarar ve Robin Williams olarak açıklanabilir.